CRBR inaczej Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych to publiczny system, w którym gromadzone są i przetwarzane informacje o beneficjentach rzeczywistych, tj. osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką. Rejestr umożliwia każdemu nieodpłatny dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych, zapewniając tym samym większą społeczną kontrolę, przyczyniając się do zwiększenia zaufania wszystkim uczestnikom obrotu gospodarczego.

Głównym celem CRBR jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy (czyn określony w art. 299 ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. –Kodeks karny) i finansowaniu terroryzmu (czyn określony wart.165a ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. –Kodeks karny (Dz.U. z2018r. poz.1600 i 2077 oraz z 2019 r. poz. 730, 858 i 870)).

Utworzenie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych wynika z realizację przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (tzw. IV dyrektywa AML).

W Polsce podstawą funkcjonowania CRBR jest ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2019 poz. 1115, z późn. zm.).

To osoba fizyczna lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna, w tym:

1. w przypadku klienta będącego osobą prawną inną niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym z przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego:
   • osobę fizyczną będącą udziałowcem lub akcjonariuszem klienta, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
   • osobę fizyczną dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
   • osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji klienta, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
   osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad klientem poprzez posiadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust.1 pkt 37 ustawy z dnia 29września 1994r. o rachunkowości (Dz.U. z2019r. poz.351), lub
   • osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w tiret pierwszym, drugim, trzecim i czwartym oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,
2. w przypadku klienta będącego trustem:
   • założyciela,
   • powiernika,
   • nadzorcę, jeżeli został ustanowiony,
   • beneficjenta,
   • inną osobę sprawującą kontrolę nad trustem,
3. w przypadku klienta będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, wobec którego nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nim przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne, przyjmuje się, że taki klient jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym

Do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji są zobowiązane SPÓŁKI:

• jawne,
• komandytowe,
• komandytowo-akcyjne,
• z ograniczoną odpowiedzialnością,
• proste spółki akcyjne (od 1 marca 2020 r.),
• akcyjne, z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623).

Informacje podlegające zgłoszeniu do Rejestru obejmują:

1. dane identyfikacyjne spółek wymienionych w art. 58:
   • nazwę (firmę),
   • formę organizacyjną,
   • siedzibę,
   • numer w Krajowym Rejestrze Sądowym,
   • NIP;
2. dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółek wymienionych w art.58:
   • imię i nazwisko,
   • obywatelstwo
   • państwo zamieszkania,
   • numer PESEL albo datę urodzenia –w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL,
   • informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.

Informacje, o których mowa w art.59, są zgłaszane do Rejestru nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu spółek wymienionych w art.58 do Krajowego Rejestru Sądowego, a w przypadku zmiany przekazanych informacji – w terminie 7 dni od ich zmiany.

Do biegu terminów, o których mowa w ust.1, nie wlicza się sobót i dni ustawowo wolnych od pracy.

!!!UWAGA!!! W związku z trudnościami technicznymi przyjmowanych zgłoszeń jakie pojawiły się od dnia 13.07.2020, Ministerstwo Finansów przedłużyło termin zgłaszania Spółek powstałych przed 13.10.2019r. do czasu usunięcia problemów technicznych.

Pierwotnym terminem było do 13.04.2020, ale z uwagi na pandemię czas ten został wydłużony jak wyżej.

Instytucje obowiązane to:

1. banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych, instytucje finansowe mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz oddziały instytucji finansowych niemających siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa,
3. krajowe instytucje płatnicze, krajowe instytucje pieniądza elektronicznego, oddziały unijnych instytucji płatniczych, oddziały unijnych i zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego, małe instytucje płatnicze, biura usług płatniczych oraz agenci rozliczeniowi,
4. firmy inwestycyjne, banki powiernicze oraz oddziały zagranicznych firm inwestycyjnych prowadzące działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
5. zagraniczne osoby prawne prowadzące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską, w tym prowadzące taką działalność w formie oddziału, oraz towarowe domy maklerskie w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000r. o giełdach towarowych (Dz.U. z2019r. poz.312), a także spółki handlowe, o których mowa wart.50a tej ustawy,
6. spółki prowadzące rynek regulowany –w zakresie, w jakim prowadzą platformę aukcyjną,
7. fundusze inwestycyjne, alternatywne spółki inwestycyjne, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, zarządzający ASI, oddziały spółek zarządzających oraz oddziały zarządzających z Unii Europejskiej znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
8. zakłady ubezpieczeń,
9. pośrednicy ubezpieczeniowi,
10. Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.,
11. przedsiębiorcy prowadzący działalność kantorową, przedsiębiorcy świadczący usługę wymiany walut lub usługę pośrednictwa w wymianie walut
12. podmioty prowadzące działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług w zakresie:
    • wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi,
    • wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi,
    • pośrednictwa w wymianie, o której mowa wyżej,
    • prowadzenia rachunków,
13. notariusze, adwokaci, radcowie prawni, prawnicy zagraniczni, doradcy podatkowi w zakresie, w jakim świadczą na rzecz klienta pomoc prawną lub czynności doradztwa podatkowego dotyczące wybranych transakcji (kupna lub sprzedaży nieruchomości, przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa; zarządzania środkami pieniężnymi, instrumentami finansowymi lub innymi aktywami klienta; zawierania umowy oprowadzenie rachunku bankowego, rachunku papierów wartościowych lub wykonywania czynności związanych z prowadzeniem tych rachunków; wnoszenia wkładu do spółki kapitałowej lub podwyższenia kapitału zakładowego spółki kapitałowej),
14. adwokaci, radcowie prawni, prawnicy zagraniczni, doradcy podatkowi, biegli rewidenci w zakresie, w jakim świadczą na rzecz klienta pomoc prawną lub czynności doradztwa podatkowego wskazanych w ustawie czynności,
15. przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646, 1479, 1629, 1633 i 2212), niebędący innymi instytucjami obowiązanymi, świadczący usługi polegające na:
    • tworzeniu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
    • pełnieniu funkcji członka zarządu lub umożliwianiu innej osobie pełnienia tej funkcji lub podobnej funkcji w osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
    • zapewnianiu siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
    • działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej,
    • działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako osoba wykonująca prawa z akcji lub udziałów na rzecz podmiotu innego niż spółka notowana na rynku regulowanym podlegającym wymogom dotyczącym ujawniania informacji zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub podlegająca równoważnym standardom międzynarodowym;
16. podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,
17. pośrednicy w obrocie nieruchomościami,
18. operatorzy pocztowi,
19. podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier w karty i gier na automatach,
20. fundacje ustanowione na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984r. o fundacjach (Dz.U. z2018 r. poz. 1491) w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane,
21. stowarzyszenia posiadające osobowość prawną, w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane,
22. przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. –Prawo przedsiębiorców w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności za towary w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10000 euro, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane,
23. przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. –Prawo przedsiębiorców w zakresie, w jakim prowadzą działalność polegającą na udostępnianiu skrytek sejfowych, oraz oddziały przedsiębiorców zagranicznych prowadzące taką działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
24. instytucje pożyczkowe w rozumieniu ustawy z dnia 12maja 2011r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2018r. poz.993 i 1075 oraz z 2019 r. poz. 730).

1. Instytucje obowiązane stosują wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego.
2. Instytucje obowiązane rozpoznają ryzyko prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związane ze stosunkami gospodarczymi lub z transakcją okazjonalną oraz oceniają poziom rozpoznanego ryzyka.
3. Instytucje obowiązane dokumentują rozpoznane ryzyko prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związane ze stosunkami gospodarczymi lub z transakcją okazjonalną oraz jego ocenę, uwzględniając w szczególności czynniki dotyczące:
   • rodzaju klienta;
   • obszaru geograficznego;
   • przeznaczenia rachunku;
   • rodzaju produktów, usług i sposobów ich dystrybucji;
   • poziomu wartości majątkowych deponowanych przez klienta lub wartości przeprowadzonych transakcji;
   • celu, regularności lub czasu trwania stosunków gospodarczych.
4. Instytucje obowiązane stosują środki bezpieczeństwa finansowego w zakresie i z intensywnością uwzględniającymi rozpoznane ryzyko prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związane ze stosunkami gospodarczymi lub z transakcją okazjonalną oraz jego ocenę.

Komitet Bezpieczeństwa Finansowego, zwany w ustawie Komitetem, to organ doradczy i opiniotwórczy w zakresie przeciwdziałania prania pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, który działa przy Generalnym Inspektorze.

GŁÓWNE ZADANIA KOMITETU BEZPIECZEŃSTWA FINANSOWEGO

Do zadań Komitetu należy w szczególności

1. opiniowanie krajowej oceny ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu;
2. wydawanie opinii w zakresie zasadności zastosowania zaleceń Komisji Europejskiej, o których mowa w art. 6 ust. 4 dyrektywy 2015/849;
3. opiniowanie strategii, o której mowa w art. 31 ust. 1, a także dokonywanie przeglądu postępów w jej realizacji;
4. wydawanie rekomendacji dotyczących zastosowania wobec danej osoby lub danego podmiotu szczególnych środków ograniczających;
5. opiniowanie wniosków o uznanie za bezprzedmiotowe stosowania wobec osoby lub podmiotu szczególnych środków ograniczających;
6. dokonywanie analiz i ocen rozwiązań prawnych z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
7. przedstawienie opinii o potrzebie dokonania zmian przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

 

SKŁAD KOMITETU BEZPIECZEŃSTWA FINANSOWEGO

W skład Komitetu wchodzą:

1. przewodniczący Komitetu –Generalny Inspektor;
2. wiceprzewodniczący Komitetu –kierownik komórki organizacyjnej, o której mowa w art.12 ust. 2;3
3. członkowie Komitetu – po jednym przedstawicielu wskazanym przez:
   • ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
   • Ministra Sprawiedliwości,
   • ministra właściwego do spraw zagranicznych,
   • Ministra Obrony Narodowej,
   • ministra właściwego do spraw gospodarki,
   • ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
   • ministra właściwego do spraw informatyzacji,
   • ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych, jeżeli został wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów,
   • Przewodniczącego KNF,
   • Prezesa NBP,
   • Komendanta Głównego Policji,
   • Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej,
   • Komendanta Głównego Straży Granicznej,
   • Prokuratora Krajowego,
   • Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
   • Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
   • Szefa Agencji Wywiadu,
   • Szefa Służby Wywiadu Wojskowego,
   • Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego,
   • Szefa Krajowej Administracji Skarbowej,
   • Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

* Ostatnia aktualizacja - 3 lipca 2020