• Czym jest split payment 
• Jak stosować podzieloną płatność
• Zasady funkcjonowania polecenia płatności zgodnie z zasadą split payment
• Przeznaczenie rachunku VAT
• Korzyści dla nabywców stosujących split payment
• Konsekwencje podzielonej płatności dla dostawcy
• Weryfikacja klientów a zastosowanie split payment
• Zastosowanie podzielonej płatności a raportowanie struktury JPK_VAT(3)
• Nowe deklaracje VAT od lipca 2018r. dopasowane do płatności na zasadach split payment
• Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie mógł blokować rachunki VAT funkcjonujące od 1 lipca 2018r.
• Wprowadzenie zasad mechanizmu podzielonej płatności a zmiany w ustawie o rachunkowości

 

Co to jest split payment

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów celem wprowadzenia systemu split payment, czyli mechanizmu podzielonej płatności, jest „uszczelnianie systemu podatku od towarów i usług oraz zapewnienie większej stabilności wpływów z tytułu podatku od towarów i usług, jak również zapobieganie unikaniu płacenia podatku”.

Podzielona płatność obowiązuje od 1 lipca 2018 roku. Przy czym pamiętajmy, że stosowanie podzielonej płatności jest dobrowolne. Obligatoryjne jest natomiast utworzenie przez banki konta VAT do końca czerwca br. 

Głównym założeniem mechanizmu split payment jest podzielenie płatności za dostarczone towary lub wyświadczone usługi na kwotę netto, która wpłacana jest przez nabywcę na rachunek rozliczeniowy banku dostawcy lub usługodawcy oraz kwotę podatku VAT, która trafia bezpośrednio na odrębny rachunek bankowy VAT.

 

Jak stosować podzieloną płatność

Jak już wspomniano, zastosowanie mechanizmu jest dobrowolne a ponadto może być stosowane wybiórczo. Oznacza to, że część faktur możemy opłacić przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności, a część nie. Decyzję o formule płatności podejmuje wyłącznie nabywca.

Jak to wygląda w praktyce? Dla przykładu - jeśli faktura VAT opiewa na wartość 123 zł brutto z 23% VAT-em, nabywca, chcąc zastosować split payment, zleca specjalny przelew, zgodnie z którym, 100,00 zł transferowane jest na konto podstawowe dostawcy towaru wskazane na fakturze, natomiast kwota 23,00 zł na dedykowane przedsiębiorcy konto bankowe VAT.

Podatnik nie będzie ponosił dodatkowych opłat za skorzystanie z mechanizmu podzielonej płatności, zapłaci tak, jak za zwykły przelew.

Split payment ma zastosowanie w odniesieniu do zaliczek i przedpłat jeśli nabywca otrzyma fakturę przypisaną do powyższych płatności. Uważa się, że z mechanizmu podzielonej płatności powinni skorzystać zwłaszcza podatnicy mający wątpliwości wobec swoich dostawców, co do rzetelnego rozliczaniu podatku od towarów i usług, ponieważ dzięki zastosowaniu mechanizmu zostaną zwolnieni z solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania dostawcy.

Należy pamiętać również, że mechanizm podzielonej płatności nie ma zastosowania przy transakcjach dokonywanych za pośrednictwem kart płatniczych.

 

Zasady funkcjonowania polecenia płatności zgodnie z zasadą split payment

Fundamentalna zasada wprowadzania przelewów w formule split payment polega na zastosowaniu jednego przelewu do jednej faktury. Nie ma możliwości zastosowania masowych płatności w formule podzielonej płatności. Nie można zsumować wartości wielu faktur wystawionych przez tego samego kontrahenta i wysłać przelewu zbiorczego w tytule wpisując kilku numerów faktur. Bank dokona weryfikacji czy wpisana kwota VAT jest różna od zera, czy nie jest większa od kwoty brutto. Bank nie sprawdza poprawności wpisanego numeru identyfikacji podatkowej, numeru faktury i stawki VAT.

Split Payment rozdzielany jest na rachunku rozliczeniowym - pomiędzy bankami wysyłany jest jeden komunikat, jak zwykły przelew ELIXIR /SORBNET.

Nie istnieje możliwość wysyłania przelewów bezpośrednio pomiędzy rachunkami VAT kontrahentów.

Do 30 czerwca banki były zobowiązane były do otworzenia jednego rachunku VAT dla każdego klienta. Jeden rachunek VAT może być powiązany z wieloma kontami rozliczeniowymi w jednym banku. Na wniosek klienta bank otwiera dodatkowe rachunki VAT.

Na fakturach nie podajemy rachunku VAT jako służącego do zapłaty.

Faktoring może być także obsługiwany w formule split payment.
Wzór specyfiki przelewu:
Strukturyzowane szczegóły płatności: /VAT/10n,2n/IDC/14x/INV/35x/TXT/33x

• kwota brutto,
• wartość podatku VAT - nie może być równa „0”,
• IDC (tax identification number) identyfikator podatkowy np. NIP – maks. 14 znaków,
• numer faktury – maks. 35 znaków,
• informacje dodatkowe – tekst wolny maks. 33 znaki.

Podatnicy powinni dostosować swoje systemy finansowo – księgowe do obsługi przelewów przy zastosowaniu split payment, celem wygenerowania przelewu o odpowiedniej strukturze.

 

Przeznaczenie rachunku VAT

Rachunek VAT co do zasady służy do zapłaty podatku VAT kontrahentom, uwzględniając również faktoring, zapłaty podatku VAT organowi podatkowemu oraz do zwrotu podatku VAT w przyśpieszonym terminie z urzędu skarbowego.

Zasady funkcjonowania rachunku VAT określa Prawo Bankowe. Co ważne, wysokość odsetek naliczanych od salda dodatniego na koncie VAT jest ustalana indywidualnie pomiędzy przedsiębiorcą a bankiem i określona w umowie.

Ponieważ celem nowelizacji jest uszczelnienie systemu podatkowego, rachunek VAT służy wyłącznie do regulowania zobowiązań podatku VAT, względem kontrahentów i organu podatkowego. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorca nie ma dostępu do środków zgromadzonych na tym rachunku. Przysługuje mu bowiem prawo do złożenia wniosku do Urzędu Skarbowego o dokonanie przelewu konkretnej wartości z konta VAT na bieżący rachunek oszczędnościowy. Naczelnik Urzędu Skarbowego w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku, po weryfikacji, w formie postanowienia wyda zgodę na wypłatę konkretnej wartość środków z konta VAT na konto bieżące przedsiębiorcy.

Zgodnie z art. 5 ust.3 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników (Dz.U. z 2017r. poz. 869 z późniejszymi zmianami) podatnicy mają obowiązek zgłaszania organowi podatkowemu poprzez dokument NIP-2 wszystkich rachunków bankowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Rachunek VAT do obsługi split payment jest zakładany automatycznie przez bank do wszystkich rachunków rozliczeniowych prowadzonych przez podatnika i nie musia być zgłaszany do organu podatkowego.

 

Korzyści dla nabywców stosujących split payment

Jak już wspomnieliśmy, regulowanie zobowiązań metodą podzielonej płatności jest całkowicie dobrowolne, ma się ono jednak – w zamyśle ustawodawcy – podatnikom opłacać. Wśród korzyści jakie odniesie podatnik stosujący split payment znajdziemy:

1. Odstąpienie przez organ podatkowy od sankcji 20%, 30%, 100% wartości zaległości w podatku VAT,
2. Skrócenie do 25 dni zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad należnym,
3. Rezygnację przez organ podatkowy z naliczania podwyższonych odsetek za zwłokę w odniesieniu do zaległości w podatku od towarów i usług, jeżeli podatnik w deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której 95% wynika z faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności,
4. Zwolnienie podatnika z solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe z dostawcą towarów.

Ponadto, jeśli podatnik - zarówno dostawca jak i nabywca - dokona wcześniejszej zapłaty z rachunku VAT na konto urzędu skarbowego zobowiązania podatkowego zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji VAT i pliku JPK_VAT, może obniżyć wartość płatności stosując następujący wzór:

 

S = Z · r · n/360

gdzie:

S – oznacza kwotę, o którą obniża się kwotę zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu podatku, wyrażoną w zaokrągleniu do pełnych złotych,
Z – oznacza kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku wynikającą z deklaracji podatkowej przed obniżeniem tego zobowiązania,
r – oznacza stopę referencyjną Narodowego Banku Polskiego obowiązującą na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku,
n – oznacza liczbę dni od faktycznego terminu zapłaty podatku, z wyłączeniem tego dnia, do terminu określonego dla zapłaty podatku, włącznie z tym dniem.

Policzmy dla przykładu na jaką zniżkę może liczyć przedsiębiorca, który VAT w wysokości 100 000 zapłacił 10 dni przed terminem:

S = 100 000 * 1,5% * 10/360.

Okazuje się, że wynik kalkulacji wynosi 41,66 zł. stosując zaokrąglenie zgodnie z art. 63 § 1 Ordynacji Podatkowej (Dz.U. z 2015 poz. 613) podatnik obniży kwotę wpłaty podatku VAT na konto organu podatkowego o wartość 42 zł.

Warunkiem skorzystania z opcji obniżonej płatności z zastosowaniem powyższego wzoru jest wyłącznie dokonanie całkowitej zapłaty zobowiązania z tytułu podatku VAT na rzecz urzędu skarbowego z konta VAT (podstawa prawna art. 108d projektu o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 września 2017r.).

 

Konsekwencje podzielonej płatności dla dostawcy

Nie da się ukryć, że wielu przedsiębiorców żywi obawy związane z wprowadzeniem mechanizmu podzielonej płatności. Wśród nich wymieniają:

• Zmniejszenie płynności finansowej z uwagi na fakt, iż przedsiębiorca będzie dysponowała jedynie kwotą netto na podstawowym rachunku bankowym,
• Brak decyzyjności w zakresie zastosowania mechanizmu podzielonej płatności przez dostawców towarów i świadczących usługi - to odbiorca towaru lub zlecający wykonanie usługi decyduje o formie płatności, jeśli korporacja podejmie decyzję o wdrożeniu podzielonej płatności będzie stosowała powyższe rozwiązanie do wszystkich kontrahentów,
• Jeśli zabezpieczeniem udzielonego kredytu będą wpływy ze sprzedaży towarów lub wykonanych usług, z których bank będzie mógł zaspakajać kredyt, to wartość zabezpieczenia spadnie do wartości netto, ponieważ konto VAT będzie co do zasady dedykowane jedynie do płatności podatku VAT.

Skorzystanie z mechanizmu dobrowolnego podzielenia płatności ma konsekwencje zarówno dla nabywcy, jak i dostawcy towarów. Dostawca towarów otrzymując od nabywcy część środków na wyodrębnionym rachunku VAT, wykazując racjonalizm i dbałość o płynność finansową, skorzysta z płatności podzielonej w odniesieniu także do swojego dostawcy, ponieważ angażowanie środków z rachunku bieżącego z jednoczesną blokadą środków na rachunku VAT po prostu będzie nieopłacalne finansowo. Należy się zatem spodziewać, iż mimo obaw przedsiębiorców, stosowanie podzielonej płatności okaże się być powszechną praktyką.

 

Weryfikacja klientów a zastosowanie split payment

Podatnik nie może jednak zapominać o należytej staranności polegającej na weryfikacji kontrahentów, jeśli chce skorzystać z wymienionych powyżej korzyści, takich jak ochrona przed solidarną odpowiedzialnością, nie stosowanie sankcji i podwyższonych odsetek. Nabywca nie skorzysta z preferencji jeśli posiadał wiedzę, że faktura zapłacona z zastosowaniem split payment została wystawiona przed podmiot nieistniejący, stwierdza czynność, która nie została dokonana, podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością, potwierdza czynności nieważne lub pozorne. Natomiast niższe odsetki nie będą stosowane do zaległości w podatku, których wartość przekroczy dwukrotność kwoty podatku naliczonego wykazanej w złożonej deklaracji VAT.

 

Zastosowanie podzielonej płatności a raportowanie struktury JPK_VAT(3)

Przepisy wprowadzające dobrowolne stosowanie split payment nie wpływają na zakres obowiązkowego raportowania rejestru VAT zawarty w strukturze JPK_VAT(3) przesyłanej na bramkę Ministerstwa Finansów.

 

Nowe deklaracje VAT od lipca 2018r. dopasowane do płatności na zasadach split payment

Wdrożenie nowej zasady płatności wpłynęło na wprowadzenie zmian obowiązujących od 1 lipca 2018r. w odniesieniu do rozliczeń miesięcznych lub od trzeciego kwartału w odniesieniu do rozliczeń kwartalnych następujących deklaracji VAT:

• VAT- 7 - wersja 18,
• VAT - 7K - wersja 12,
• VAT- 8 - wersja 9,
• VAT - 9M - wersja 8.

Podstawa prawna wprowadzonych zmian została ogłoszona w Dzienniku Ustaw z 2018r. poz. 856 Rozporządzenia MF z dnia 18 kwietnia 2018r. w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług.

Na czym konkretnie polegają zmiany w odniesieniu do deklaracji?

• VAT – 7 (18) i VAT -7K (12):
  1. W części E obliczenie wysokości zobowiązania podatkowego lub kwoty do zwrotu dodano pozycję 58 – „na rachunek VAT”,
  2. W części F informacje dodatkowe dodano pozycję 67 – „podatnik korzysta z obniżenia podatkowego, o którym mowa w art. 108 d ustawy”, oaz dodano pozycję 68 – „podatnik wnioskuje o zwrot podatku na rachunek VAT”
  3. W części G usunięto informację o licznie załączników VAT – ZD
  4. W części H usunięto „Podpis podatnika lub osoby reprezentującej podatnika”,
  5. W części I „usunięto adnotację urzędu skarbowego”
  6. W części H wprowadzono dane „dane kontaktowe podatnika lub osoby reprezentujące podatnika”.
• VAT -8 (9) i VAT- 9 M(8):
  1. W części D dodano informacje dodatkowe – „podatnik korzysta z obniżenia podatkowego, o którym mowa w art. 108 d ustawy”,
  2. W części D usunięto „Podpis podatnika lub osoby reprezentującej podatnika”,
  3. W części E „usunięto adnotację urzędu skarbowego”
  4. W części E wprowadzono dane „dane kontaktowe podatnika lub osoby reprezentujące podatnika”.

 

Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie mógł blokować rachunki VAT funkcjonujące od 01 lipca 2018r.

Na podstawie przepisów ordynacji podatkowej, które weszły w życie od dnia 30 kwietnia 2018r. Szef Krajowej Administracji Skarbowej ma podstawę prawną do wydania postanowienia o zablokowaniu kont bankowych podatników na okres 72 godzin z możliwością przedłużenia blokady do 3 miesięcy, jeśli zachodzi uzasadniona obawa, że podmiot nie wykona istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego lub zobowiązania z tytułu odpowiedzialności podatkowej osób trzecich przekraczających równowartość 10.000 euro.
Celem blokady jest przeciwdziałanie wyłudzeniom podatkowym.
Bank, który otrzymuje stosowne postanowienie o blokadzie konta, wpisuje datę i godzinę otrzymania powyższego dokumentu i dokonuje blokady. Postanowienie uzyskuje także podatnik oraz właściwy dla podatnika naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno – skarbowego.
Szef Krajowej Administracji Skarbowej w drodze postanowienia może zwolnić środki z zablokowanego rachunku celem zapłaty zaległości podatkowej lub odsetek za zwłokę w następujących przypadkach:

• złożenia deklaracji, korekty deklaracji,
• wydania ostatecznej decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego potwierdzającego istnienie zaległości podatkowej,
• nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji ustalającej lub określającej wysokości zobowiązania podatkowego lub należności celnej, potwierdzającej istnienie zaległości podatkowej.

Ministerstwo nadało uprawnienia Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej do blokowania rachunku VAT na takich samych zasadach, jak pozostałe rachunki podatnika. Jest to podwójne zabezpieczenie przed oszustwami podatkowymi, ponieważ wprowadzenie split payment, co do zasady ma chronić właśnie przed działaniami oszustów podatkowych.

 

Wprowadzenie zasad mechanizmu podzielonej płatności a zmiany w ustawie o rachunkowości

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2017r. ( Dz.U. z 2018r. poz. 62) o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw dokonano zmiany w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości wprowadzając w dodatkowych informacjach i objaśnieniach stanowiącą integralną część sprawozdania finansowego obowiązek wykazania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku VAT.

Ponadto zmienia się schemat księgowania związany z uznaniem lub obciążeniem rachunku bankowego poprzez wprowadzenie nowego konta analitycznego rachunek bankowego VAT.

Przykładowy schemat księgowań:
Otrzymanie płatność za fakturę w formule split payment 1845 PLN brutto:
Konto 131 – 01 rachunek bankowy       202 – 02 rozliczenie z odbiorcami - kwota 1845 PLN
Konto 145 – środki pieniężne w drodze       131-01 rachunek bankowy - kwota 345 PLN
Konto 131-02 – konto VAT       145 – środki pieniężne w drodze – kwota 345 PLN

Płatność zostanie zaksięgowana zarówno na rachunek bieżący jak również na rachunek VAT.